Akılcı İlaç Kullanımı,
1985 yılında DSÖ’nün Nairobi’de gerçekleştirilen toplantısında şu şekilde tanımlanmıştır:
Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre;
uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleridir.
- Hastalık ve ölüm oranlarında artış
- İlaçların yan etki riskinin artması
- Kaynakların yanlış tüketilmesi sebebiyle sonuçta temel ilaçlara bile ulaşılabilirliğin azalması
- Acil ve temel ilaçlara karşı gelişebilecek dirence dayalı olarak, tedavinin ekonomik ve sosyal maliyetinin artması
gibi sorunlar ilaçların yanlış, etkisiz, gereksiz ve yüksek maliyetli kullanımı sonucunda gelişen önemli ve ciddi sorunlardır. İşte bu sebeple dünyada “Akılcı İlaç Kullanımı” çalışmaları başlatılmıştır.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ilaçlar çoğu zaman yanlış ve gereksiz olarak kullanılmakta ve bu akılcı olmayan ilaç kullanımı neticesinde ilaç etkileşimlerinin görülmesi, yan etkilerin artması, hastanın tedavi uyuncunun azalması, tedavinin başarısız olması ve uzaması, hastalığın tekrarlaması ve tedavi maliyetinin artması gibi sorunlar meydana gelmektedir.
Bu doğrultuda akılcı ilaç kullanımı için aşağıdaki ilkeler büyük önem taşımaktadır.
- Doğru endikasyon
- Doğru ilaç
- Doğru hasta
- Doğru farmasötik şekil/dozaj/süre
- Doğru ambalaj ve saklama koşulları
- Doğru bilgilendirme
- Doğru takip
hekim
eczacı
hemşire
diğer sağlık personelleri
hasta/ hasta yakını
meslek örgütleri
ilaç endüstrisi
akademik çevreler, medya gibi topluluklar akılcı ilaç kullanımı konusunda farkındalık oluşturma ve toplum bilincinin arttırılmasında sorumluluk sahibi taraftarlardır.
Biz eczacıların akılcı ilaç kullanımı kapsamında dikkat etmesi gereken hususlar en temel olarak hastalarımızla olan iletişimimizdir. Hasta hekiminin yazdığı reçetesiyle beraber eczaneye geldiğinde ,
Reçetenin kime ait olduğu
Hastanın eş zamanlı hastalıkları ve kronik rahatsızlıkları
Hastanın kullanmakta olduğu ilaçlar, gıda takviyeleri ve bitkisel ürünler
Hastanın allerjik durumu
Hastanın gebelik, laktasyon gibi olası özel durumları muhakkak doğru bir şekilde temin edilmeli ve kullanacağı ilaçlarla ilgili
Doğru uygulama
Doğru doz
Aç/tok kullanım
Kullanım süresi
Kullanım zamanı/veriliş sıklığı hakkında bilgilendirilmelidir.
Akılcı ilaç kullanımı, öncelikli olarak halkın sağlığını ve toplumun çıkarını gözetir. Akılcı ilaç kullanımının sağlanabilmesi için aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir:
Öncelikle hastanın probleminin tanımlanması, yani hekim tarafından doğru teşhisin konulması gerekmektedir. Buna paralel olarak, ilaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin tanımlanması, eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa, uygun ilaçların seçimi, her bir ilaç için uygun dozun ve uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçetenin yazılması basamakları izlenmelidir. Bu aşamada onaylanmış, güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalıdır.
Kullanılmakta olan ve en son kullanılan ilaçlar, hastanın alerjik durumları sorgulanmalı ve hasta tarafından belirtilmelidir.
İlaçların nasıl, hangi dozda, hangi sıklıkta (günde 2 defa, 12 saat arayla), ne kadar süre (kaç gün) kullanılacağı ve hangi koşullarda saklanacağı hastaya tam olarak anlatılmalı ve hasta/hasta yakını tarafından eksiksiz olarak uygulanmalıdır.
Hasta/hasta yakını ilacın olası yan etkileri, ilacın besin ve ilaç etkileşimleri konusunda bilgilendirilmelidir. Bu durum hasta/hasta yakını tarafından da sorgulanmalıdır.
İlaçlar kullanma talimatında belirtilen şekilde saklanmalıdır. Uygun olmayan saklama koşullarında ilaçların kimyasal yapılarında bozulma olabileceği yani etkisini kaybedebileceği hatta istenmeyen etkilerin ortaya çıkabileceği, zehirlenmelerin oluşabileceği unutulmamalıdır.
Buzdolabında saklanması gereken ilaçlar kesinlikle buzlukta saklanmamalı ve dondurulmamalıdır.
Hamilelik ve emzirme döneminde, çocuklarda, yaşlılarda, böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalarda, kronik hastalığı olanlarda, ilaç alerjisi öyküsü olanlarda ilaç kullanımı konusunda daha dikkatli olunmalıdır.
İlaç; hekimin veya eczacının önerisi dışında; çiğnenerek, kırılarak, bölünerek veya suda çözülerek kullanılmamalıdır. Unutmayınız ki her ilaç buna uygun olarak üretilmemiştir.
İlaçlar çocukların göremeyeceği, ulaşamayacağı yerlerde, ışıktan ve nemden korunarak ve ambalajında saklanmalıdır.
İlaç, hekiminiz tarafından önerilen süre boyunca kullanılmalıdır. İlaç kullanımı yarıda kesilmemeli, hekime danışmadan doz değişikliğine gidilmemelidir.
Doz atlamamaya ve ilacı hekimin önerdiği şekilde almaya özen gösterilmelidir.
İlaç dışı gıda takviyesi, bitkisel ürün gibi tedaviye yönelik diğer ürünlerin bilinçsiz kullanımından kaçınılmalıdır.
Kesilmiş veya açılmış ambalajlar satın alınmamalı, son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır.
Kaynak
İlk Yorumu Siz Yapın