ÖZET LİSANS DERS NOTLARIM: KARBOHİDRATLAR (GLUSİTLER)

• Destek maddesi
• Enerji kaynağı ve depo maddesi
• Çeşitli metabolitlerin yapı taşı
• Canlılar alemindeki bütün organik maddelerin temel yapı taşı

En az 2 tane -OH grubu ve 1 tane redüktör grup(aldehit/keton) taşırlar.

Bitkide Bulunan Başlıca Karbohidratlar

• Monosakkarit (Oz)
• Oligosakkarit (Oligoholozit)
• Polisakkarit (Poliholozit)

Ozit: Asitler veya enzimler ile hidroliz olan glusitlerdir. İkiye ayrılır: Holozit ve Heterozit

• Holozit: Ozitin yapısında yalnızca oz molekülleri yer almıştır.
• Heterozit: Ozitin yapısında oz yanında oz olmayan bir molekül de taşımaktadır.

Homojen polisakkarit: Nişasta

Heterojen polisakkarit: Müsilaj, Pektin, Zamk

MONOSAKKARİTLER (OZLAR)

• Bir çok -OH fonksiyonel grubu taşırlar
• Bir aldehit/keton grubu taşırlar. Aldoz: aldehit taşıyanlar, Ketoz: keton taşıyanlar
• Redüktördürler
• Tatlıdır
• Suda kolayca çözünür
• C sayısına göre isimlendirilir: bioz, trioz, pentoz, heksoz…
• Çoğunlukla birden fazla asimetrik C atomu vardır
• Sulu çözeltlerde polarize ışığı sağa/sola çevirirler

Aldoz: D-Arabinoz (Aloe), L-Arabinoz(Pektin, Zamk, Müsilaj), D-Glukoz

Ketoz: D-Fruktoz, D-Sorboz

MONOSAKKARİT TÜREVLERİ: polialkol,asit ve amino türevler

1- POLİALKOLLER: İnositol, Sorbitol, Mannitol

İnositol: Bazı hububat tanelerinde(mısır, yulaf) ve bazı yumrularda (patates) bulunur. Kuvvet verici ve Ca (kalsiyum) tamamlayıcıdır.

Mannitol: Fraxinus ornus (Dişbudak) bitkisinde mevcuttur. Diüretik, laksatif aktiviteye sahiptir. Ayrıca ürolojide böbrek fonksiyon testlerinde kullanılır.

Sorbitol: Sorbus aucuparia bitkisinde bulunur. Diüretik aktiviteye sahiptir. Hazım fonksiyonlarını düzenler, C vitamini ve propilen glikol hazırlanmasında kullanılır.

2- ASİT TÜREVLERİ

Uron asitleri

• D-Glukuronik asit: Arap zamkından elde edilir.
• D-Galakturonik asit: Pektin hidroliziile elde edilir.
• D-Mannuronik asit: Alglerde bulunur.

Onik asitler

• Ca-Glukonat: Ca eksikliğinde kullanılır.

Sakkarik asitler

• Glukorik asit
• Sakkarik asit
• Galaktorik asit

3- AMİNO TÜREVLERİ

D-Glukozamin: Mantar, alg ve böceklerde bulunur.

BİTKİSEL MATERYALLERDE ŞEKERİN TEŞHİSİ

• Fehling Belirteci
• Molisch Belirteci
• Furfural deneyi
• Selivanoff deneyi
• Keller-Kiliani reaksiyonu
• Kedde reaksiyonu

ŞEKERLERİN MİKTAR TAYİNİ

• Polarimetrik metot
• Kiimyasal metot
• Kolorimetrik metot

ŞEKERLER VE ŞEKER TÜREVLERİNİN FARMAKOGNOZİ YÖNÜNDEN ÖNEMİ

• Şekerler her şeyden önce besin olarak önemli maddelerdir.
• Glukoz, ilaç ham maddesi olarak %5lik çözelti halinde parenteral beslenmede; %35-50 çözeltisi halinde intravenöz yoldan osmo-terapide ödem boşaltıcı olarak kullanılır.
• Fruktoz ve Sorbitol diyet şekeri olarak kullanılır.
• Ca-glukonat ve Levulonat raşitizmde kullanılır.
• Mannitol: Laksatif
• Sorbitol: Kolagog
• Inositol: Büyüme faktörü olarak bazı ilaçların terkibine girer.

Özet Lisans Ders Notları tüm ders notlarımın önemli noktalarını içeren yüzeysel bir çalışmadır. Çalışırken bunu göz ardı etmemenizi öneririm.